شركتهاي كوچك و متوسط بااستفاده از اينترنت به‌راحتي از مرزهاي جغرافيايي عبور كرده و در ساير كشورها به بازاريابي مي‌پردازند. در زنجيره عرضه الكترونيك، واسطه‌ها تحت فشار زيادي قرار گرفته‌اند. قبل از راه‌اندازي سيستم‌هاي كسب و كار الكترونيك، فعاليتهاي ...
استراتژي كسب و كار الكترونيك
شركتهاي كوچك و متوسط بااستفاده از اينترنت به‌راحتي از مرزهاي جغرافيايي عبور كرده و در ساير كشورها به بازاريابي مي‌پردازند.
در زنجيره عرضه الكترونيك، واسطه‌ها تحت فشار زيادي قرار گرفته‌اند.
قبل از راه‌اندازي سيستم‌هاي كسب و كار الكترونيك، فعاليتهاي پشتيباني خاصي براي توسعه اين كار ضروري است.
از مكعب كسب و كار الكترونيك براي سنجش اثرات كاربرد آن در زنجيره ارزش و ابعاد شبكه ارزش استفاده مي‌شود.
به‌علت افزايش شفافيت در بازار به‌دليل بهره‌برداري از تكنولوژي‌هاي ارتباطي، شركتها راحت‌تر مي‌توانند جايگزينهاي بيشتري را براي ساير بازارها و يا كالاها بيابند.
تفكيك محصول از محصولات رقبا بااستفاده از اينترنت ساده‌تر است و همين امر به رقابت بيشتر در يك بازار معين منجر خواهد شد.
كاهش هزينه‌هاي تغيير منبع، حذف واسطه‌ها، افزايش شفافيت در بازار از جمله مزاياي استفاده از اينترنت در كسب وكار بين‌المللي است.
چشم‌انداز روشن، بايد آينده مطلوب سازمان را تشريح كند. دو مدل زير براي تدوين چشم‌انداز سازمان ارائه شده‌اند، اين مدل‌ها با بهره‌گيري از اطلاعات محيط داخلي و خارجي سازمان، امكان تدوين چشم‌انداز كسب و كار الكترونيك(EB) را فراهم مي‌سازند:
O تجزيه و تحليل نيروهاي پنج گانه رقابتي؛
O تجزيه و تحليل نقاط قوت و ضعف داخلي و فرصتها و تهديدات محيطي(SWOT) .
الف - تجزيه و تحليل نيروهاي پنج گانه رقابتي: اين مدل به بررسي اثر محيط خارجي سازمان بر اهداف، استراتژي‌ها و عملكرد سازمان مي‌پردازد. اين مدل به پنج نيروي رقابتي توجه دارد كه با تاثيرگذاري بر يكديگر وضعيت يك صنعت را از نظر رقابت مشخص مي‌كنند. اين نيروها عبارتند از:
1 - ورود رقباي جديد (جديد الورودها)؛
2 - تهديد جايگزينها؛
3 - قدرت چانه‌زني خريداران؛
4 - قدرت چانه‌زني عرضه‌كنندگان؛
5 - رقابت ميان رقباي موجود.
باتشريح اثر اينترنت بر هريك از اين نيروها، اثر محيط خارجي سازمان بر اهداف و استراتژي‌هاي سازمان روشن خواهد شد:
O ورود رقباي جديد (جديد الورودها): استفاده از اينترنت ورود به بازارهاي جديد را تسهيل مي‌كند. شركتهاي كوچك و متوسط با بهره‌گيري از اينترنت به‌راحتي از مرزهاي جغرافيايي عبور كرده و در ساير كشورهاي جهان به بازاريابي مي‌پردازندHAMMER ) (1987. AND MANGURIAN, بااستفاده از سيستم‌هاي باز مثل اينترنت، هزينه‌هاي تغيير منبع (تغيير خريدار يا فروشنده) و الزامات سرمايه‌اي براي ورود به بازارهاي جديد كاهش مي‌يابد و لذا تهديد ورود رقباي جديد افزايش مي‌يابد.
O قدرت چانه‌زني خريداران: تكنولوژي‌هاي جديد موجب تسهيل و گسترش ادغام افقي و عمودي در زنجيره عرضه مي‌شوند (1985(PORTER AND MILLAR, با ورود تكنولوژي اينترنت و نرم‌افزارهاي جديد، روابط بين خريداران و توليدكنندگان در حال محكم‌تر شدن است. در زنجيره عرضه الكترونيك، واسطه‌ها تحت فشار زيادي قرار گرفته‌اند. چون از يك طرف، رابطه مستقيم بين سطوح مختلف زنجيره عرضه در حال ساده‌تر شدن است و از طرف ديگر اين نوع ارتباطات و دسترسي ساده به اطلاعات، موجب ايجاد شفافيت بيشتر در سطح بازار گرديده است، در نتيجه رابطه خريداران و مشتريان به‌سرعت در حال تغيير استERANS ؛1998BERRYMAN WURSTER, ) (1999 ET AL, .
O قدرت چانه‌زني عرضه‌كنندگان: اثرات توصيف‌شده در بخش «قدرت چانه‌زني خريداران» را مي‌توان به عرضه‌كنندگان نيز تعميم داد. كاهش هزينه‌هاي تغيير منبع، كاهش نقش واسطه‌ها و افزايش شفافيت بازار از جمله موضوعهايي هستند كه بايد مورد بررسي قرار گيرند. البته عرضه‌كنندگان مجبور به تلاش بيشتري براي حفظ روابط خود با مشتريان خواهند بود (1999(TIGGELEAR .
O تهديد جايگزينها: به‌علت افزايش شفافيت در بازار، شركتها راحت‌تر مي‌توانند جايگزينهاي بيشتري را براي ساير بازارها و يا كالاها/ خدمات توسعه دهند. كاهش هزينه‌هاي تغيير نيز موجب افزايش احتمال ورود جايگزينهاي بيشتر به بازار مي‌شود.
O رقابت در ميان رقباي موجود: اينترنت ورود به ساير صنايع و كشورها را تسهيل كرده است. و از جانبي بااستفاده از تكنولوژي اينترنت، محصولات را راحت‌تر مي‌توان از محصولات مشابه رقبا تفكيك كرد. به‌عنوان مثال باارائه اطلاعات و خدمات بيشتر، تفكيك محصول از محصولات رقبا ساده‌تر است. اين امر به رقابت بيشتر در يك بازار معين منجر خواهد شد.
(1999MOLENAAR, ؛1999(TIGGELEAR, . باتوجه به مطالب بالا، اثر اينترنت بر پنج نيروي رقابتي را مي‌توان به‌صورت زير خلاصه كرد:
- هزينه‌هاي تغيير منبع به‌طور قابل ملاحظه‌اي كاهش خواهد يافت؛
- حذف واسطه‌ها يا كاهش قدرت آنها در زنجيره عرضه موضوعي جدي خواهد شد؛
- اطلاعات و خدمات به‌همراه محصول، از اهميت ويژه‌اي در تفكيك محصول از محصولات رقبا و ايجاد ارزش در محصول برخوردار مي‌شود؛
- افزايش شفافيت در بازار، موجب افزايش رقابت مي‌گردد؛
- جايگزينهاي بيشتري براي محصولات / خدمات ظهور خواهند كرد؛
اين اثرات، رقابت كلي در صنعت و بين رقباي موجود را شدت مي‌بخشد.
ب - مدل:SWOT بااستفاده از مدل تجزيه و تحليل نيروهاي پنجگانه رقابتي، محيط خارجي سازمان مورد بررسي قرار مي‌گيرد. تجزيه و تحليلSWOT در راستاي شناسايي نقاط قوت و ضعف سازمان بوده تا بتواند به‌درستي در فرصتهاي محيطي سرمايه‌گذاري كند و اثر تهديدات را به حداقل برساند. مدل تجزيه و تحليل نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهديدات محيطيSWOT = STRENGTHS, WEAKNESSES, ) OPPORTUNITIES, THREATS) درواقع موقعيت استراتژيك سازمان را در يك زمان معين به تصوير مي‌كشد (2000(HACK BART KETTINGER .
چارچوب تجزيه‌وتحليلهايSWOT برايEB
O محصول: محصول اصلي يك شركت به‌همراه اطلاعات غيرقابل تفكيك از آن، به‌عنوان مثال اتومبيل و اطلاعات به‌همراه خود (1999KARJALAINEN, )،
O مبادلات: كليه مبادلاتي كه مولد اطلاعات و در پي آن هزينه هستند. وظيفه اصلي اين دسته از مبادلات، انطباق تقاضاي خريدار باعرضه فروشنده در يك زمان معين است، به‌عنوان مثال اعلام قيمت، بررسي اعتبار، سفارش‌دهي، ارسال فاكتور و...
O خدمات: به‌كليه فعاليتهايي كه ارزش محصول را حفظ كرده ويا افزايش مي‌دهند خدمات گفته مي‌شود (1999.(JOHNSON SCHOLES خدمات ممكن است به‌خودي خود ارزش‌افزا نباشد ولي همراه‌بودن آنها با محصول / خدمات اصلي موجب ارزشمندترشدن آن محصول / خدمات مي‌گردد. مثل، راه‌اندازي، تعمير، آموزش، و قطعات يدكي يك دستگاه.
O سازمان: در اينجا منظور از سازمان، تشكيلاتي است كه محصولات را توليد كرده، مبادلات را انجام داده و خدمات را عرضه مي‌كند، مثل فرهنگ، دانش و مهارت افراد و...
تدوين چشم‌انداز كسب و كار الكترونيك
در مباحث قبلي به اين موضوع كه در صنعت چه رخ مي‌دهد (پنج نيرو)، چگونه اين نيروها، فرصتها و تهديدها را پيش روي سازمان قرار مي‌دهند و اينكه اساساً سازمان در كجا شانس بهره‌برداري از نقاط قوت و كاهش نقاط ضعف را داراستSWOT) )، پرداختيم. حال مي‌توان چشم‌انداز سازمان را تدوين كرد. اين كار را مي‌توان به‌راحتي با تشكيل جلسات طوفان مغزي، مصاحبه و مذاكره با مديران و كارشناسان انجام داد. دو سوال اساسي كه مي‌بايست در اين جلسات بدانها پاسخ داده شود عبارتند از:
1 - باتوجه به تجزيه و تحليل رقابتي، اينترنت چگونه مي‌تواند موقعيت رقابتي ما را متاثر سازد؟
2 - باتوجه به تجزيه و تحليلهايSWOT) )، چگونه مي‌توان با موقعيت متغير به بهترين شكل انطباق پيدا كرد؟
يك آژانس مسافرتي كه اين روزها به‌علت ورود اينترنت به صنعت خدمات مسافرتي، باشفافيت بيشتر بازار، خطر حذف واسطه‌ها و رقباي جديد از ساير كشورها روبرو شده است را در نظر بگيريد؛ براساس تجزيه و تحليلهاي انجام شده در مدل SWOT))، از طرفي بخش فروش سازمان در سرتاسر كشور پراكنده شده، كه موجب آشنايي بيشتر كاركنان بخش فروش با فرهنگ منطقه تحت نظرشان شده است، و از جانب ديگر اينترنت موجب بهبود ارتباطات با مشتريان و درك عميق‌تر آنها شده است.
باتوجه به مطالب بالا، چشم‌انداز كسب و كار الكترونيك در اين سازمان را مي‌توان به‌صورت زير تعريف كرد: «به‌كارگيري اينترنت در جهت درك بهتر مشتريان و افزايش ارزش خدمات قابل ارائه».
تدوين استراتژي
در راستاي تشخيص كاربردهاي اينترنت در كسب و كار سازمان و تعيين استراتژي كسب و كار الكترونيك اصول تعيين اين كاربردها و انتخاب از ميان آنها را بايد مدون ساخت. بدين‌منظور از مدل برنامه‌ريزي استراتژيك سيستم‌هاي اطلاعاتي(SISP) در تدوين استراتژي‌هايIT و تكنولوژي‌هاي پيشرفته اطلاعاتي به‌كار مي‌رود، استفاده خواهد شد.
SISP را مي‌توان با مدنظر قراردادن فرصتها و تهديدات كسب و كار الكترونيك منابع و محدوديتهاي سازمان و سياست استراتژيك سازمان، در تدوين استراتژي كسب و كار الكترونيك به‌كار برد. با بازگشت به مثال آژانس مسافرتي، خواهيم ديد كه سياست اطلاعاتي سازمان را مي‌توان به‌صورت زير تدوين كرد:
O اينترنت در راستاي توانمندساختن دفاتر منطقه‌اي، به‌روز نگهداشتن اطلاعات مشتريان و تسهيل امر رزرو بليت به‌كار گرفته مي‌شود؛
O اينترنت به‌منظور كاهش بهاي بليتهاي مسافرتي به‌كار گرفته مي‌شود.
تبيين سياست سازمان، موجب ساده‌شدن تعيين و توسعه كاربردهاي مختلف اينترنت در كسب و كار جاري سازمان مي‌شود.
شناخت كاربردهاي اينترنت در كسب و كار الكترونيك: شناخت كاربردهاي كسب و كار الكترونيك در قالب سياستهاي جاري سازمان، مستلزم شناخت حوزه‌هاي به‌كارگيريEB و سنجش اثرات حاصل از اين كار است. هنگام بررسي يك سازمان به‌منظور تعيين كاربردهاي اينترنت در فعاليتهاي آن، بر فرايندهاي داخلي و خارجي سازمان مي‌بايست تمركز كرد. اهميت هر بعد بسته به هدف مديريت از انجام اين كار است، به‌عنوان مثال اگر هدف كاهش هزينه‌ها يا آماده‌سازي سيستم براي آينده باشد، بررسي ابعاد درون سازماني اثربخش‌تر است و حال آنكه، اگر هدف بهبود ارزش ادراكي به‌وسيله مشتريان باشد، تمركز بر بعد بيروني سازمان اولويت بالاتري خواهد داشت. براي انجام اين كار از مدلهاي «زنجيره ارزش» و «چرخه عمر مشتري - عرضه‌كننده» استفاده مي‌شود، كه در ذيل بدانها مي‌پردازيم.
زنجيره ارزش
سنجش اثر تكنولوژي اينترنت بر زنجيره ارزش(VALUE CHAIN) طراحي شده به‌وسيلهPORTER وMILLAR درك روشني از تاثير اين تكنولوژي جديد بر فرايندهاي داخلي سازمان به‌دست مي‌دهد. چنانچه در شكل (1) مشاهده مي‌شود اينترنت در تمامي جنبه‌هاي زنجيره ارزش كاربرد داشته و حتي برخي از اين كاربردها، چند فعاليت را به‌طور همزمان پوشش مي‌دهد. ارتباط بين فعاليتها همچنان برقرار است.
بابه‌كارگيري اينترنت برخي از اين ارتباطات در هم ادغام شده و فرايند جديدي ايجاد شده است. هماهنگي و ادغام اين فرايندهاي جديد با فعاليتهاي اصلي و پشتيباني در زنجيره ارزش، حائز اهميت شاياني است.
براي هماهنگي بيشتر در زنجيره ارزش ابتدايي و زنجيره ارزش كسب و كار الكترونيك، فرايندهاي فيزيكي نيز نيازمند بازنگري هستند. ادغام و هماهنگي اين فرايندها با ابزارهاي اينترنت، جهت رسيدن به‌نتايج مطلوب، لازم و ضروري است.
هر فعاليت زماني اثربخش است كه منفعت آن از هزينه‌هاي ايجاد آن بيشتر باشد (1985(PORTER MILLAR, تجزيه و تحليل زنجيره ارزشEB در كاهش هزينه‌ها و افزايش ارزش فعاليتها مفيد است. درنظر داشته باشيد كه قبل از راه‌اندازي سيستم‌هاي كسب و كار الكترونيك، فعاليتهاي پشتيباني خاصي براي توسعه اين كار ضروري است. مثالاً بازار يك كالاي خاص را در نظر بگيريد، اگر مشتريان خواهان آگاهي از زمان دقيق تحويل كالا باشند، سيستم «انجام سفارشات الكترونيك» و اتوماسيون انبار كه از اين سيستم پشتيباني مي‌كند، كمك زيادي خواهد كرد. فرايندهاي پشتيباني نه‌تنها شامل زيرساختارهاي تكنولوژيك مي‌شوند، بلكه دربرگيرنده بانكهاي اطلاعاتي نگهداري از اين اطلاعات و افراد توانمند به‌كار بااين سيستم‌ها نيز هستند.
شكل 1 - زنجيره ارزش كسب و كار الكترونيك
چرخه عمرمشتري - عرضه كننده
براي بررسي فرايندهاي كاري خارج از سازمان، از مدل چرخه عمر مشتري - عرضه‌كنندهCUSTOMER-SUPPLIER LIFE CYCLE =C-SLC استفاده مي‌شود (1997.(KETTINGER HACKBARTH, اين مدل براي تجزيه و تحليل فعاليتهاي تجاري يك سازمان (خريد و فروش) و درك بهتر روابط بين شركت با مشتريان و عرضه‌كنندگانش به‌كار مي‌رود. چارچوبC-SLC ابزاري قوي و موثر براي برنامه‌ريزي فعاليتهاي آتي سازمان در طول زنجيره عرضه‌اش است، اين ابزار به بررسي فرايندهاي كاري موجود و پتانسيل بالقوه آنها در تبديل‌شدن به فرايندهاي الكترونيك مي‌پردازد. از آنجا كه سازمان در آن واحد هم عرضه‌كننده است و هم خريدار، لذا اين مدل به‌طور همزمان در هردو بعد كاربرد دارد. اين مدل در شكل (2) نشان داده شده است.
از بعد عرضه‌كننده، تعيين بازار هدف، تبليغات، ارزيابي محصولات/خدمات موردنياز، تحويل به‌موقع كالا و خدمات پس از فروش حائز اهميت بالايي است. از جانب ديگر مشتريان براي اعلام نيازمنديهايشان، درخواست سفارش و پرداخت وجه، خواهان دريافت اطلاعات مربوط به كالا/خدمات هستندKETTINGER HACKBARTH, ) (1997.
شكل 2 - چرخه عمر مشتري - عرضه‌كننده
ادغام فرايندهاي داخلي و خارجي
ابعاد داخلي و خارجي سازمان بايد به هم مرتبط شوند. اين كار به‌وسيله يك سري از فعاليتهاي سازمان صورت مي‌گيرد. كه به‌طور همزمان با محيط خارجي و داخلي در ارتباط‌اند. همان‌طور كه مي‌دانيم تداركات الكترونيك شامل كليه فعاليتهاي خريد و تهيه مواد و ملزومات موردنياز سازمان از بيرون مي‌شود، ولي از جانبي با سيستم‌ها و فرايندهاي داخلي هم در ارتباط است. همچنان كه در شكل (3) نشان داده شده است، از طريق اينترنت مي‌توان اين فرايندهاي داخلي و خارجي را در هم ادغام كرد. فلشهاي بين زنجيره ارزشEB و مشتريان / عرضه‌كنندگان، ارتباط بخشهاي مختلف سازمان با محيط خارجي را نشان مي‌دهد. نكته حائز اهميت اينجاست، كه الزامي ندارد تمامي بخشهاي سازمان كه در ارتباط با محيط هستند، اتوماتيك باشند. دايره‌هايي كه چند عدد از فلشها را احاطه كرده‌اند، بيانگر آن‌دسته از تعاملاتي است كه به‌وسيله اينترنت اتوماتيك شده‌اند. دايره سمت چپ بيانگر سيستم تداركات الكترونيك است. اين سيستم شامل شناسايي و ارزيابي عرضه‌كنندگان، شركت در مناقصه‌ها، دريافت و ارسال صورتحسابها و ساير امور مربوط به تداركات مي‌شود. دايره سمت چپ، بيانگر سيستمي است كه پاسخگوي مشتريان متقاضي اطلاعات راجع به محصولات/خدمات توليدي سازمان است.
بعد از انتخاب هر بخشC-SLC و اتوماسيون آن بخش به‌وسيله اينترنت، اثرات اين كار بر سيستم‌هاي جاري نيز بايد سنجيده شود براي انجام اين كار مي‌توان از زنجيره ارزش كسب و كار الكترونيك استفاده كرد.
شكل 3 - تعامل بينC-SLC و زنجيره ارزشEB
باتوجه به مثال تداركات الكترونيك ملاحظه مي‌شود كه اين سيستم هم فعاليتهاي پشتيباني (تداركات) و هم فعاليتهاي اصلي (لجستيك داخلي) را تحت تاثير قرار مي‌دهد. در صورتي كه سازماني داراي تمامي فعاليتهاي اصلي و پشتيباني باشد، مي‌توان گامهاي بالا را براي تك‌تك فعاليتها انجام داد.
ايجاد پرتفليوي كسب و كار الكترونيك
پس از تعيين حوزه‌هايي كه كسب و كار الكترونيك قادر به پشتيباني از استراتژي‌هاي سازمان است، تمامي كاربردهاي اينترنت در كسب و كار جاري سازمان را بايد مشخص ساختRIGGINS . در 1999 به توسعه چارچوب «شناسايي فرصتهاي انجام تجارت بر روي اينترنت» ارائه شده به وسيلهHAMMER وMARGURIAN پرداخت. اين چارچوب پنج بعد تجارت را بررسي كرده و سه نوع راهكار را در ايجاد ارزش متمايز مي‌سازدRIGGINS . اين پنج بعد را به شرح زير بيان مي‌كند:
...شركتها بااستفاده از روشهاي مختلف تعامل بر سر زمان ورود به يك بازار و تحويل كالا به مشتريان و قيمت كالاها/خدمات با هم به‌رقابت مي‌پردازند. آنها سعي دارند بااستفاده از يك زنجيره ارتباطات به مشتري نهايي دست يابند (...) اگرچه رسانه‌هاي مختلفي براي ارتباط با مشتريان وجود دارد، اما فروشگاههايONLINE قدرت تغيير تمامي اين ابعاد را دارند... (1999(RIGGINS, .
از طرق مختلفي مي‌توان ارزش تجاري را به‌دست آورد، با به‌كارگيري‌ابزارهاي كسب و كار الكترونيك، ارزش از سه مجراي كارآيي، اثربخشي و منافع استراتژيك عادي مي‌شود.
باتركيب پنج بعد تجارت و سه بعد ايجاد ارزش، «شبكه ارزش» تشكيل مي‌شود، كه بيانگر ارزشهاي تجاري حاصل از به‌كارگيري اينترنت در كسب و كار سازمان است. اين شبكه در جدول (1) نشان داده شده است.
جدول 1 - شبكه ارزش كسب و كار الكترونيك
با نگاهي به زنجيره ارزش كسب و كار الكترونيك ملاحظه مي‌شود كه تكنولوژي اينترنت، نه‌تنها بعد مقياس اقتصادي سازمان را تحت تاثير قرار داده، بلكه توان نفوذ در تمامي فعاليتهاي اصلي و فرعي سازمان را نيز داراست. ابعاد تجارت و ابعاد ايجاد ارزش در تمام فعاليتهاي زنجيره ارزشEB به‌كار مي‌روند. مثلاً هنگامي كه سازمان را به‌عنوان يك خريدار در نظر مي‌گيريم، به‌جاي شبكه ارزشEB ، «شبكه ارزش تداركات الكترونيك» را بايد مورد بررسي قرار داد.
در اينجا لازم است كه مشتريان داخلي را نيز به مجموعهC-SLC اضافه كنيم. زيرا شبكه ارزش كسب و كار الكترونيك ابزارهاي اينترنت را در بهبود ارتباطات و تعاملات بين فرايندهاي داخلي نيز به‌كار مي‌گيرد. اين مقاله قصد پرداختن به جزئيات اينكه زنجيره ارزشEB چگونه بر هر فعاليت در درون سازمان تاثير مي‌گذارد، را ندارد؛ اما براي روشن‌شدن مطلب، «تداركات الكترونيك» را در جدول (2) مورد بررسي قرار داده است.
جدول 2 - پنج بعد تجاري «تداركات الكترونيك» در بعد كارايي
ادغام زنجيره ارزش و شبكه ارزش
همچنان‌كه در بالا ذكر شد، شبكه ارزش كسب و كار الكترونيك را مي‌توان در تحليل فرصتهاي ايجاد شده به‌وسيله كسب و كار الكترونيك در جاي جاي سازمان به‌كار گرفت. زنجيره ارزشEB و شبكه ارزش آن را مي‌توان در «مكعب كسب و كار الكترونيك» ادغام كرد. بااستفاده از اين ابزار كه در شكل (4) نشان داده شده است، مي‌توان هريك از فعاليتهاي زنجيره ارزش را در يكي از سلولهاي شبكه ارزش قرار داده و به تجزيه و تحليل آن پرداخت. حاصل كار، ايجاد پرتفليويEB است، كه بيانگر كاربرد اينترنت در فعاليتهاي سازمان، به‌منظور ايجاد ارزش تجاري است.
شكل 4 - مكعب كسب و كار الكترونيك
تدوين برنامه‌هاي كسب و كار الكترونيك
پرتفليويEB را بايد با زيرساختارهاي موجودIT در سازمان هماهنگ ساخت. زيرساختارهايIT را مي‌توان به‌صورت زير طبقه‌بندي كرد:
O زيرساختارهاي اطلاعاتي؛
O زير ساختارهاي سيستمي؛
O زير ساختارهاي سازماني.
در گام اول، اثر به‌كارگيري اينترنت بر زيرساختارهاي اطلاعاتي (سيستم‌هاي اطلاعاتي، سيستم‌هاي پشتيباني از اين اطلاعات و داده‌هاي به‌كارگرفته شده در توليد اطلاعات در اين سيستم‌ها) مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
ابزارهاي اينترنت را به‌راحتي مي‌توان به‌طرق زير با زيرساختهاي اطلاعات ادغام كرد:
- ابزارهاي اينترنت كاملاً در زيرساختهاي اطلاعاتي موجود قرار مي‌گيرند، بدين‌معني كه زيربناي اطلاعاتي اوليه همچنان معتبر باقي مي‌ماند.
- ابزارهاي اينترنت بايكي يا بيشتر از زيرساختهاي اطلاعاتي ادغام مي‌شوند. در اينجا بايد در مورد ادغام و ارتباط سيستم‌هاي اطلاعاتي با ابزارهاي اينترنت تصميم‌گيري شود.
- هيچ‌يك از ابزارهاي اينترنت با هيچ‌كدام از زيرساختهاي اطلاعاتي انطباق نداشته باشد. در اين حالت نيازمند سيستم‌هاي اطلاعاتي جديد، براي پشتيباني از فرايندها و پردازش داده‌ها هستيم. تجزيه و تحليل دقيق روابط ممكن با ساير حوزه‌هاي اطلاعاتي نيز لازم و ضروري است.
يك چنين فرايندي را براي زيرساختهاي سيستمي نيز مي‌بايست دنبال كرد. در اين مورد بايد به پشتيباني از داده‌ها (اينكه چه كسي داده‌ها را كنترل مي‌كند و چه مكانيسم‌هاي كنترلي را براي جلوگيري از دوباره‌كاريها بايد طراحي كرد) و ادغام ابزارهاي اينترنت (چگونه مي‌توان يك تعامل سازگار بين كاربران ايجاد كرد) توجه خاصي كرد. يكي از سيستم‌هايي كه نيازمند انجام كار وسيعي برروي آن هستيم، سيستم‌هاي امنيتي است.
در مورد زيرساختهاي سازماني نيز مي‌بايست به فرهنگ جاري سازمان و فرهنگ مناسب كسب و كار الكترونيك سطح مهارتهاي لازم براي به‌كارگيري كسب و كار الكترونيك و مديريت آن توجه كرد.
روشهاي انطباقي و تكميلي
روشهاي تشريح‌شده در صفحات قبلي براي انطباق اينترنت و كسب و كار الكترونيك با زيرساختهايIT ، نمونه‌اي از روش انطباقي و تكميلي است. چنين روشي به‌علت سرعت بالاي تغيير و تحولات كسب و كار الكترونيك و اثربالقوه آن بر زيرساختهايIT ، ضروري است. همانگونه كه ملاحظه شد، هنگام به‌كارگيريEB در سازمان، از مكعب كسب و كار الكترونيك براي سنجش اثرات كاربرد آن در زنجيره ارزش و ابعاد شبكه ارزش استفاده مي‌شود و در نهايت راجع به انطباق اين كاربردها بااستراتژي سازمان تصميم‌گيري مي‌شود. اين انطباق زماني مفيد است كه يكي از كاربردهاي كسب و كار الكترونيك در يكي از سلولهاي شبكه ارزش قرار گيرد، در غير اين‌صورت (اگر آن كاربرد در خانه جديد قرار گيرد)، در مورد سياستهاي كسب و كار الكترونيك و حوزه‌هاي كاربرد آن مي‌بايست بازنگري شودO.
منبع:
http://www.imi.ir/tadbir/tadbir-127/article-127/6.asp