تجارت الكترونيك

تجارت الكترونيك

پيش بيني شده تا سال 2004، حدود 12 ميليارد دستگاه به اينترنت وصل خواهد شديعني به ازاي هر نفر دو دستگاه شايد درحال حاضر نتوان تصور ملموسي از اين قضيه داشت .

تجارت الكترونيك 
تجارت الكترونيك انجام كليه فعاليتهاي تجاري با استفاده از شبكه هاي ارتباطي كامپيوتري به خصوص اينترنت است . تجارت الكترونيك به نوعي ، تجارت بدون استفاده از كاغذ است . به وسيله تجارت الكترونيك انتقالات و حمل ونقل موردنياز با زحمت كمترانجام خواهدشد. انتقالات بين بانكي باشتاب بيشتر انجام مي شود
شركتها براي ارتباط با يكديگر ديگر محدوديتهاي فعلي را ندارند و ارتباط آنها خيلي ساده تر و سريعتر صورت مي گيرد. ارتباط فروشندگان با مشتريان مي تواند به صورت يك به يك با هر مشتري باشد البته نه با هزينه زياد. دولتها مي توانند از طريق برگزاري مناقصه در همه دنيا با يكديگر ارتباط برقرار كنند و انتخاب بهتري داشته باشند. شركتها با ارائه كاتالوگ محصولات خود بر روي اينترنت با هزينه هاي بسيار اندك مي توانند مشتريان رابهتر جذب كنند.
استفاده كنندگان از اينترنت از 90 ميليون در سال 1997 به 550 ميليون در سال 2000رسيده است . گروه گاتنر تخمين زده كه هر چهار ثانيه يك آدرس جديد اينترنتي بازمي شود.
مطابق گزارش ACTIVMEDIA درآمد از طريق اينترنت در سال 1998 حدود 25ميليون دلار و در سال 2001 به 1.5 تريليون خواهدرسيد.

نمونه هايي از فعاليتهاي تجاري الكترونيكي 
شركت AMAZON.COM كار خود را با يك كتابفروشي بطور مستقيم "ON LINE"شروع كرد. درحقيقت اين شركت به جاي اينكه انبارهاي خود را از كتاب پر كند درموردكتابها اطلاعات جمع آوري كرد. حالا اين شركت به جايي رسيده كه يكي از شعارهايش اين است : از موش واره شما تا منزل شما "FROM YOUR MOUSE TO YOUR HOUSE". اين شركت درحال حاضر حداقل 13 ميليون مشتري دارد كه سفارشات آنها رادر ظرف يك تا هفت روز جواب مي دهد.
يك كتابفروشي الكترونيكي مي تواند علاقه مشتريان خود را شناسايي كند و با مشتريان خودبه صورتي ارتباط برقرار كند كه در صورتي كه كتاب جديد در زمينه موردعلاقه مشتري به چاپ رسيد با فرستادن يك نامه الكترونيكي مشتري رابراي خريد كتاب دعوت كند. در اين صورت هزينه هاي اضافي براي تبليغ صرف نمي شود.چون براي همه تبليغات نمي شود و مشتريان نيزمجبور نيستند تا در معرض همه تبليغات قراربگيرند.
با اين روش فقط مشتريهاي خاص به اين تبليغات دسترسي پيدا مي كنند كه هم به نفع مصرف كننده است و هم به نفع فروشنده . چون فروشنده براي افرادي تبليغاتش را مي فرستد كه به احتمال زيادي به آن كالا نياز دارند ومصرف كننده هم لازم نيست ساعتها وقت صرف كند تا مطالب موردعلاقه اش را جستجو كند.
از فعاليتهاي ديگري كه كتابفروشيهاي الكترونيكي دارند اين است كه نظرات مشتريان خود را در مورد كتابهاي مختلف جمع آوري مي كنند و به ديگر مشتريان ارائه مي دهند. در اين صورت فرد قبل از خريدكتاب تاحدودي درموردمطالب كتاب و محتويات آن اطلاع دارد ومي تواند انتخاب بهتري داشته باشد.
شركت ايي بي "EBAY" ابتدا براي دادوستداجناس كهنه به وجود آمد ولي باتوجه به خصوصيات تجاري جديد استراتژي آن براساس بيمه خريدار و فروشنده در مقابل كلاهبرداري است شركت "دل " نيز يكي از بزرگترين شركتهاي توليدي كامپيوتر، با مشتريان خود به صورت مستقيم ارتباط برقرار مي كند و كالاهاي خود رابه صورت خرده فروشي مي فروشد. با اين استراتژي ، "دل " درحال حاضر روزي 14 ميليون مراجعه كننده دارد.

ضرورت تجارت الكترونيك 
براي بحث درمورد ضرورت اين نوع تجارت مي توانيم از دو بعد به اين مسئله بپردازيم . اول ازديد مزايايي كه دارد دوم از جنبه رقابت باديگران .
به مزاياي تجارت الكترونيك تاحدودي اشاره شد ولي به طور كلي كاهش هزينه ها درتبليغات ، ارتباط تنگاتنگ با مشتريان وتامين كنندگان ، قدرت انتخاب بالاتر چه براي مشتري و چه براي فروشنده و تسهيل روابطتجاري و... از آن جمله اند.
مسئله رقابت يك مسئله بسيار مهم در رشدتجارت الكترونيك است . وقتي كه افرادي از اين ابزار استفاده كردند اگر بقيه استفاده نكنند به هيچ وجه نمي توانند با يكديگر به رقابت بپردازندو در دنياي تجارت از بين خواهندرفت . لذاشركتها مجبورند از تجارت الكترونيك استفاده كنند.

مقايسه تجارت الكترونيك و كاغذي 
مهمترين مسئله مطرح درمورد تجارت الكترونيك ابتكار و نوآوري است . چه بساشركتهايي با سابقه 50 ساله درعرصه تجارت كه با روي كارآمدن يك شركت الكترونيكي درعرض يك هفته به مرز ورشكستگي پيش رفتند.
تغيير قيمت سهام شركت آمازون در فاصله سال 97 تا 98 در حدود 534% بود. سايت ياهوبا اينكه از مشتريان خود براي جستجو پولي دريافت نمي كند و محصولاتش را با قيمت ارزان دراختيار همه قرار مي دهد. تغيير سهامش درحدود 250% بود. درحقيقت در تجارت الكترونيك مسئله رقابت به حد اعلاي خودرسيده است . رقابت ايجاب مي كند كه مانندآتش نشانها عمل كنيم شايد ديگر فرصت نباشدكه براي پايين آمدن از پله استفاده كنيم .
تجارت الكترونيك باعث مي شود كه شركتهابه سرعت و باشتاب زيادي از يكديگر فاصله بگيرند و تعدادي از آنها به مرز ورشكستگي وتعدادي به سمت قوي تر شدن پيش بروند.
همانطور كه سرعت پيشرفت و سودهاي كلان زياد است سرعت از دست دادن آنها وضررهاي هنگفت هم بسيار زياد است . چون هرعملي در كل جهان تاثير مي گذارد و عكس العمل آن هم از كل جهان تاثير مي گيرد. به عنوان نمونه ويروس "I LOVE YOR" كه به تازگي ازطريق اينترنت و پست الكترونيك گسترش پيدا كرد درعرض چند روز باعث ايجاد چندين ميليارد دلارخسارت شد.
در تجارت الكترونيك هزينه هاي بازاريابي وتوزيع و سرويس دهي در مقايسه با تجارت سنتي بسيار كاهش مي يابد. در اين تجارت وجودواسطه ها معنايي ندارد. چون بزرگترين توليدكنندگان خودشان مي توانند با مصرف كننده ارتباط مستقيم برقرار كنند. مثلا شركت سوني بامشتريان خود ارتباط مستقيم دارد و محصولات خود را به صورت خرده فروشي به فروش مي رساند.
درحقيقت توليدكننده مشتريهاي خود رامي شناسد و آنها را از دست نمي دهد. مشتريهانيز با مراجعه به سايتي معمولا سعي مي كنند كه بعدا نيز از همان سايت خريد كنند. يك دليل آن اين است كه مشتريان دوست ندارند شماره كارت اعتباري خود را دائما در همه جا پخش كنند.البته با ايجاد پول الكترونيكي نيز اين مشكل مرتفع خواهدشد. ولي فعلا كه كارت اعتباري وجود دارد مشكلاتي وجود دارد چون كارت اعتباري درحقيقت براي تجارت الكترونيك ساخته شده است .
تفاوت ديگري كه تجارت الكترونيك باتجارت سنتي دارد اين است كه مشتري مي تواندبدون هيچ هزينه اي به سايت توليدكننده مراجعه كند و اطلاعات كافي از محصول موردنظر خودبه دست آورد و آن را با ديگر محصولات مقايسه كند. يعني اينكه به هرحال همه توليدكنندگان دردسترس هستند اين امر امكان انتخاب بهتري به مصرف كننده مي دهد. كه كاملا مشخص است كه مسئله رقابت در اين حالت بسيار حائزاهميت است .
ازطرف ديگر توليدكننده مي تواند ديدگاههاي مشتريان نسبت به فرآورده هاي خود را، به دست آورد و كاستيها را برطرف سازد. آمارها واطلاعاتي كه قبلا با زحمت بسياري در هرموردي به دست مي آمد حالا با استفاده ازارتباطات الكترونيك آمارها و ارقامي بسيارارزشمندتر به دست مي آيد ولي خيلي ساده تر ازقبل .
وقتي كه ارتباطات الكترونيك همگاني شودچانه زني الكترونيك هم به وجود خواهدآمد. درسايتهاي تجاري ، مشترياني كه بيشتر براي خريدبه يك سايت مراجعه مي كنند شناسايي شده وبراي آنها تخفيف ويژه اي قائل مي شوند. اين كارمشتري را تشويق مي كند تا از همان سايت براي خريد استفاده كند.
وقتي كه تجارت الكترونيك در سطح جهاني مطرح باشد قوانين مالياتي براي كشورهاي مختلف بايد تغيير يابد. عملا قدرت دولتهاي مختلف زيرسوال خواهدرفت آن هنگام كه نتواندخيلي از كارهايي را كه قبلا انجام مي داده اند،انجام بدهند.

مشكلات پياده سازي تجارت الكترونيك در ايران 
مهمترين مشكل كنوني اين است كه سيستم بانكي كشور با مقوله تجارت الكترونيك بيگانه است . پس براي ارتباطات تجاري الكترونيكي لازم است سيستم بانكي كشور تحولات اساسي داشته باشد.
مسئله ديگر قوانين دولتي و تجاري در اين زمينه است كه درست تعريف نشده است و لازم است براي پياده سازي تجارت الكترونيك اين قوانين ايجاد شود. در تجارت الكترونيك مسئله زمان حياتي است چون مصرف كننده انتظار داردكالاي موردنياز خود را در كمترين زمان دريافت كند. براي خروج كالاها از كشور ايران در زمان كم ، دو مشكل اساسي وجود دارد: يكي اينكه سيستم حمل ونقل نمي تواند به خوبي و در زمان كم ، خروج كالا را پشتيباني كند. دوم اينكه كالاهادر گمرك به حدزيادي معطل مي مانند و همينطورقوانين مشخصي براي خروج كالاها وجود ندارد.
براي پياده سازي تجارت الكترونيك بايداستفاده از اينترنت همگاني شود. پس بايدامكانات و تجهيزات آن با هزينه هاي پايين دراختيار همه قرار بگيرد و همزمان آموزشهاي لازم در سطوح مختلف انجام پذيرد.

جمع بندي 
قرن ، قرن اطلاعات است . تكنولوژي اطلاعات بسيار حائزاهميت است زيرا تكنولوژي اطلاعات مبنايي است براي اختراعات واكتشافات جديد. همانطور كه اختراع برق در ابتدافقط براي مصرف روشنايي بود مبنايي شد براي پاگذاشتن به دنيايي جديد و اختراع وسايل جديدي مانند تلويزيون و راديو و تلفن و...تكنولوژي اطلاعات نيز فعلا در ابتداي راه است .اين تكنولوژي ما را به دنيايي ديگر خواهدبرد وزمينه اي براي ارتباطاتي است كه شايد قبلا قابل تصور نبوده است . يكي از كاربردهاي آن تجارت الكترونيك است كه روز به روز تكنيكهاي جديددر اين عرصه مطرح مي شود.
نكته مهم اين است كه شايد كشورهاي درحال توسعه مثل كشور ما بتواند از اين پل ارتباطي به نحوي استفاده كند كه فاصله زيادخود را با كشورهاي توسعه يافته كوتاهتر كند.چون باتوجه به اين تكنولوژي ممكن است شركتهايي در زمينه هاي مختلف سابقه 50 ساله داشته باشند ولي شركتي با استراتژي مناسب بتواند آنها را تا مرز ورشكستگي پيش ببرد.
به هرحال استفاده از اينترنت همانطور تلفن عمومي خواهدشد و افرادي و يا سازمانهايي موفق هستند كه بتوانند براي آينده خود باتوجه به تغيير سليقه ها و تغيير الگوي زندگي جامعه ،پيش بيني مناسبي داشته باشند و بتوانند در مقابل اين تغييرها انعطاف پذير باشند تا از صحنه رقابت حذف نشوند.